Εμβόλιο κατά του Πυρετού Q για μηρυκαστικά: Ένα αποτελεσματικό εργαλείο

Ο πυρετός Q είναι μία λοιμώδης νόσος που οφείλεται στο βακτήριο Coxiella burnetii. Τα κυριότερα συμπτώματά του στα ζώα είναι οι αποβολές και άλλες αναπαραγωγικές διαταραχές. 

Η συγκεκριμένη νόσος αποτελεί μια ζωονόσο, δηλαδή οι άνθρωποι μπορούν να μολυνθούν από το βακτήριο Coxiella burnetii από τα ζώα. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία του πυρετού Q για τα ζώα.

Για τους παραπάνω λόγους, ο έλεγχος της νόσου είναι πρώτιστης σημασίας. 

Για τον αποτελεσματικό, λοιπόν, έλεγχο και την πρόληψη του πυρετού Q, υπάρχουν κάποια αποδεδειγμένα μέτρα βιοασφάλειας και ένα εμβόλιο κατά του πυρετού Q για μηρυκαστικά ζώα. 

Πριν όμως τα εξετάσουμε, πάμε να δούμε τους τρόπους μετάδοσης της νόσου στα ζώα και τους ανθρώπους.

Τρόποι μετάδοσης του Πυρετού Q

Πώς κολλάνε τα ζώα και οι άνθρωποι πυρετό Q;

Τα ζώα και οι άνθρωποι μολύνονται σχεδόν αποκλειστικά μέσω της εισπνοής του βακτηρίου Coxiella burnetii. Αυτό το βακτήριο απεκκρίνεται από τα ζώα μέσω τριών οδών:

• Από το γάλα
• Από τα κόπρανα
• Από τη γεννητική οδό, συμπεριλαμβάνοντας τα κολπικά υγρά, τον πλακούντα και τα αποβληθέντα έμβρυα

Με το γάλα να είναι ένα ελάχιστα μολυσματικό υλικό, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα κόπρανα και τη γεννητική οδό που παίζουν βασικό ρόλο στη μετάδοση του πυρετού Q. 

Έτσι, λοιπόν, με βάση αυτές τις δύο οδούς απέκκρισης έχουν διαμορφωθεί ορισμένες πρακτικές βιοασφάλειας για τον έλεγχο του πυρετού Q.

Ορθές πρακτικές πρόληψης του Πυρετού Q

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω μπορούμε να ενεργήσουμε προληπτικά, αποτρέποντας την μόλυνση των ζώων και του ανθρώπου από το βακτήριο Coxiella burnetii.

Πιο συγκεκριμένα, σχετικά με την απέκκριση στα κόπρανα, η κοπριά πρέπει να διασκορπίζεται μόνο τις ημέρες που δεν επικρατούν ισχυροί άνεμοι.

Όσον αφορά τη γεννητική οδό, ο πλακούντας και άλλα εμβρυικά υλικά πρέπει να απομακρύνονται όσο το δυνατόν συντομότερα μετά τον τοκετό και να καταστρέφονται. Το ίδιο πρέπει να γίνεται και με το αποβληθέν έμβρυο σε περίπτωση αποβολής.

Ειδικές προφυλάξεις πρέπει να λαμβάνουν όσοι βοηθούν στον τοκετό με χρήση γαντιών και μάσκας προσώπου, αν είναι δυνατό, για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης, ειδικά αν είναι γνωστή η παρουσία του πυρετού Q στην εκτροφή.

Επιπλέον, υπάρχει εμβόλιο κατά του πυρετού Q για μηρυκαστικά ζώα που συμπληρώνει αυτά τα μέτρα βιοασφάλειας για τον έλεγχο και την πρόληψη του πυρετού Q.

Στη συνέχεια, θα δούμε περισσότερα για αυτό το εμβόλιο. Ποια τα χαρακτηριστικά του και πόσο αποτελεσματικό είναι;

Το εμβόλιο για τον έλεγχο του Πυρετού Q στα μηρυκαστικά

Τα μηρυκαστικά μπορούν να εμβολιαστούν για τον έλεγχο των συμπτωμάτων του πυρετού Q και τη μείωση της απέκκρισης του βακτηρίου Coxiella burnetii.

Αρκετές εργασίες αναφέρουν το ενδιαφέρον των αποτελεσμάτων του εμβολίου κατά του πυρετού Q για τα ζώα.

• Σε αίγες, σε μία πειραματική μελέτη, ο εμβολιασμός μείωσε στο 6% τις αποβολές εμβολιασμένων αιγών, ενώ το 75% των ανεμβολίαστων αιγών απέβαλαν.
• Στις αγελάδες σε μολυσμένες εκτροφές, μία μελέτη πεδίου έδειξε ότι η γονιμότητα αυξάνεται όταν τα ζώα εμβολιάζονται. Το μεσοδιάστημα τοκετού σύλληψης μειώθηκε κατά 14 ημέρες και το ποσοστό σύλληψης στην 1η σπερματέγχυση αυξήθηκε κατά 39%.
• Σε μία εκτροφή αγελάδων, μία οικονομική προσομοίωση έδειξε ότι το εμβόλιο βελτιώνει την κερδοφορία της εκτροφής, μεταξύ 3.000 και 12.000 ευρώ σε τρία χρόνια για μία εκτροφή 100 αγελάδων γαλακτοπαραγωγής.
• Σχετικά με τον έλεγχο της μόλυνσης του περιβάλλοντος και τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, αρκετές μελέτες αποδεικνύουν ότι το εμβόλιο μειώνει αποτελεσματικά την απέκκριση του βακτηρίου από τα ζώα σε μία μολυσμένη εκτροφή. 

Για παράδειγμα, μία μελέτη πεδίου στη Γαλλία έδειξε ότι ο κίνδυνος μία αγελάδα να απεκκρίνει, μειώνεται 5 φορές όταν οι αγελάδες είναι εμβολιασμένες. 

Συνοψίζοντας, το εμβόλιο κατά του πυρετού Q για βοοειδή και αιγοπρόβατα έχει δύο δράσεις.

• Τον έλεγχο των κλινικών συμπτωμάτων και, επομένως, τη βελτίωση της υγείας και ευζωίας των ζώων.
• Τη μείωση της μόλυνσης του περιβάλλοντος από το βακτήριο Coxiella burnetii και, συνεπώς, την προστασία των υπολοίπων ζώων και των ανθρώπων.

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά του εμβολίου που το καθιστούν τόσο αποτελεσματικό για τον έλεγχο του πυρετού Q;

Χαρακτηριστικά του εμβολίου κατά του πυρετού Q για τα μηρυκαστικά

Το εμβόλιο έχει ένδειξη για βοοειδή, αίγες και πρόβατα ενώ περιέχει αδρανοποιημένο στέλεχος του βακτηρίου Coxiella burnetii φάσης 1.

Καθώς είναι αδρανοποιημένο εμβόλιο, είναι πολύ ασφαλές. Κυκλοφορεί στην αγορά για πάνω από 12 χρόνια χωρίς να έχουν αναφερθεί σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Σε αντίθεση με το εμβόλιο της φάσης ΙΙ, η Coxiella burnetii φάσης Ι πυροδοτεί μία ισχυρή ανοσολογική αντίδραση ενεργοποιώντας την κυτταρική (Τ λεμφοκύτταρα) και τη χυμική (Β λεμφοκύτταρα) ανοσία. 

Το εμβόλιο κατά του πυρετού Q για μηρυκαστικά είναι, επομένως, πολύ αποτελεσματικό για τον έλεγχο της νόσου και τη μείωση της απέκκρισης του βακτηρίου Coxiella burnetii από τα ζώα.

Ας δούμε πιο αναλυτικά τη λειτουργία του εμβολίου κατά του πυρετού Q.

Πώς λειτουργεί το εμβόλιο κατά του πυρετού Q για τα ζώα

Αφού το εμβόλιο είναι πολύ ασφαλές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε νεαρά ζώα από την ηλικία των 3 μηνών.
 
Τον πρώτο χρόνο του εμβολιασμού, δύο δόσεις χορηγούνται με μεσοδιάστημα 3 εβδομάδων. Τα επόμενα χρόνια, χρειάζεται η χορήγηση μίας ετήσιας αναμνηστικής δόσης.

Για βέλτιστη αποτελεσματικότητα, το πρωτόκολλο πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από τις φυσικές οχείες ή την τεχνητή σπερματέγχυση. Κάτι που, από πρακτικής άποψης, μπορεί να είναι δύσκολο να επιτευχθεί πάντα. 

Ωστόσο, μία μελέτη απέδειξε ότι είναι καλύτερο να εμβολιάσεις όλα τα ζώα στην εκτροφή (ακόμα και αν είναι ήδη έγκυα) από το να εμβολιάσεις μόνο τα μη έγκυα θηλυκά.

Σχετικά με τη διάρκεια του εμβολιασμού, η παρακολούθηση εκτροφών στο πεδίο και μαθηματικά μοντέλα έχουν αποδείξει ότι η διακοπή του εμβολιασμού πολύ νωρίς οδηγεί σε επανεμφάνιση της νόσου.
 
Συνεπώς συστήνεται συνέχιση του εμβολιασμού για τουλάχιστον 5 χρόνια, και ιδανικά για 10 χρόνια.

Για να συνοψίσουμε, το ιδανικό πρωτόκολλο είναι:

Τον πρώτο χρόνο: εμβολιασμός όλων των ζώων άνω των τριών μηνών, ανεξάρτητα από το αν είναι έγκυα ή όχι.

Τα επόμενα χρόνια:

• Αναμνηστική ετήσια δόση για όλα τα ζώα που εμβολιάστηκαν τον προηγούμενο χρόνο.

• Αρχικός εμβολιασμός (2 δόσεις με μεσοδιάστημα τριών εβδομάδων) σε όλα τα ζώα άνω των τριών μηνών που δεν έχουν εμβολιαστεί.

Το εμβόλιο κατά του Πυρετού Q με λίγα λόγια

Το εμβόλιο κατά του πυρετού Q των μηρυκαστικών που είναι διαθέσιμο από τη Ceva έχει αποδειχθεί πως είναι αποτελεσματικό και ασφαλές.

Οι μελέτες έδειξαν πως μειώνει τα κλινικά συμπτώματα της νόσου, όπως οι αποβολές και άλλες αναπαραγωγικές διαταραχές, καθώς και την απέκκριση του βακτηρίου Coxiella burnetii.

Επομένως, μειώνει τον κίνδυνο μόλυνσης άλλων ζώων αλλά και των ανθρώπων. 

Με τον συνδυασμό του εμβολίου κατά του πυρετού Q και των μέτρων βιοασφάλειας που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο, είναι εφικτός ο αποτελεσματικός έλεγχος και η πρόληψη του πυρετού Q σε εκτροφές μηρυκαστικών.

*Το παρόν άρθρο είναι βασισμένο σε δημοσίευση της CEVA Sante Animale και έχει προσαρμοστεί στα ελληνικά δεδομένα από τους επαγγελματίες του Τμήματος Μηρυκαστικών CEVA Ελλάδος.