Buzağılarda klinik kriptosporidiyozis nasıl yönetilir?

Buzağılarda kriptosporidiyoz tipik olarak bir aylıktan küçük genç hayvanlarda görülür. Bu endemik hastalığa esas olarak, gastrointestinal hastalıktan sorumlu ve etkilenen buzağıların büyümesini uzun süre bozduğu bilinen bir protozoan parazit olan Cryptosporidium parvum neden olur.

Klinik tablo

Hastalık klinik olarak sulu, bol ishal ile karakterizedir. Mukuslu soluk sarı olan ishal, iki haftaya kadar sürebilir. Dışkı bazen kan içerebilir, ancak genel olarak ishal hemorajik değildir. Buzağılar genellikle uyuşuk, anoreksik ve susuz kalır. İshal mevcut tek klinik belirti olabilir. Bazı durumlarda, ateş mevcut olabilir. Ciddi vakalarda, buzağılar dehidrasyon ve kardiyovasküler çöküşten ölebilir. Elektrolit ve asit-baz dengesizlikleri ile ilişkili dehidrasyon, buzağıların genel durumu ve emme refleksleri iyi olsa bile, tipik olarak kriptosporidiyozlu buzağılarda gözlenen metabolik asidozdan sorumludur [1]. Bu, kriptosporidiyozdan etkilenen buzağıların tedavi planında rehidrasyonun ele alınması önemlidir.

© Keidel ve Daugschies, 2013

Cryptosporidiosis olan buzağılar için rehidrasyon

İshalli buzağılarda en sık görülen ölüm nedenleri, etken ne olursa olsun dehidrasyon ve asidoz olduğundan, acil tedavi hedefi, dehidrasyonu düzeltmeye, asidemiyi düzeltmek için kan pH'ını artırmaya, beslenme desteği sağlarken elektrolit konsantrasyonlarını geri kazanmaya odaklanmalıdır [2].

Birçok durumda, orta derecede dehidrasyon ve asidoz olan ishalli buzağıları iyileştirmek için oral elektrolit çözeltileri (OES) önerilir. Deri altı sıvı uygulamalarının plazma hacmini veya kan pH'ını artırmak için yavaş olduğu gösterilmiştir ve buzağılarda ishal tedavisi için kötü bir seçenektir [3]. OES formülasyonları süt, süt ikamesi veya su ile karıştırılabilir. Tipik olarak elektrolitler (sodyum, klorür, potasyum), alkalileştirici maddeler (bikarbonat veya asetat, sitrat ve propiyonat veya format gibi öncüsü, metabolize olabilen güçlü bir anyon), sodyum emilimini kolaylaştıran bileşenler (glikoz, glisin, asetat, propiyonat) ve ek enerji sağlayan substratlar (glikoz, asetat, propiyonat, glisin) içerirler [4]. Ayakta duramayan veya ememeyen buzağılarda ve dehidrasyonun vücut ağırlığının %8'i veya daha fazla olduğu tahmin edilen buzağılarda OES'ye ek olarak intravenöz sıvılar uygulanmalıdır [2].

İshalli buzağılara sürekli süt veya süt ikame edici ile beslenmesi, etkilenen buzağılarda yetersiz beslenmeyi ve kilo kaybını önlemek için önemlidir. Sütle beslenmeye devam etmek, ishal dönemi boyunca sadece kilo alımı ve büyümesi için gerekli olan enerjiyi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda bağırsak mukozasının iyileşmesi için gerekli olan besinleri de sağlar.

Destekleyici tedaviler

1. Rehidrasyona ek olarak, diğer bazı destekleyici tedaviler ishalli buzağıların iyileşmesini kolaylaştırabilir.
2. Meloksikam gibi steroid olmayan antienflamatuar ilaç (NSAID), ishalin başlangıcında tek bir meloksikam enjeksiyonunun süt iştahının artmasına, toplam başlangıç rasyon alımının iyileşmesine ve daha yüksek vücut ağırlığı kazanımına neden olduğu Holstein buzağılarında yapılan bir saha çalışmasının önerdiği gibi hastalık davranışını hafifletebilir ve hastalığın iyileşmesini artırabilir [5].
3. Oral probiyotik ve maya preparatlarının uygulanması, ishalli buzağılar için başka bir potansiyel destekleyici tedavidir. Bu tür bir tedavinin kullanımını destekleyen kanıtlar sınırlıdır, ancak son zamanlarda, art arda 4 gün boyunca uygulanan çok türlü bir probiyotik ve maya bolusunun kullanımı, süt buzağılarında ishal süresini 0.8 gün azaltmıştır [6].
4. Neonatal buzağı ishalinin yardımcı tedavisi olarak kolostrum kullanımı son zamanlarda araştırılmıştır. Sığır kolostrumu, buzağı sağlığını ve gelişimini iyileştirmek için özel olarak tasarlanmış yüzlerce besin ve biyoaktif madde ile yoğun bir şekilde doludur [7]. Sütten kesilmeden önceki buzağılarda ishal tedavisi olarak püskürtülerek kurutulmuş maternal türevli sığır kolostrum ikame edicisi kullanan bir saha çalışması, bu müdahalenin anormal bir dışkı skorunun çözülme süresini azalttığı ve bir ishal nöbetinden sonra büyümeyi iyileştirdiği için faydalı olduğunu göstermiştir [8].

Buzağılarda kriptosporidiyoz için özel tedavi

Çok az bileşiğin C. parvum üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu gösterilmiştir ve daha da azı lisanslıdır. Halofuginon ve paromomisin genellikle değerli oral tedavi seçenekleri olarak kabul edilmektedir [9,10]. Uygulanan antikriptosporiyal ilaç ne olursa olsun, enfeksiyon baskısını azaltan ve yenidoğanların genel durumunu iyileştiren ek önlemler her zaman düşünülmelidir.

Aminoglikozit grubunun bir antibiyotiği olan paromomisin, buzağılarda, keçi oğlaklarında ve kriptosporidiyozlu kuzularda terapötik etkilerini defalarca göstermiştir. Avrupa'da ve diğer bazı ülkelerde Ceva, klinik olarak E. coli veya cryptosporidiosis'ten etkilenen bireysel buzağıların tedavisi için endike olan bir paromomisin ürünü tescil ettirmiştir [11]. Klinik kriptosporidiyozlu buzağıların tedavisi için, paromomisin en iyi 5 gün boyunca günde bir kez oral olarak 150 mg / kg'da dozlanır [12]. Bu dozajın, sağmal sürü buzağılarında [13] ve besi buzağılarında [14] yapılan geniş saha çalışmalarında 7 gün boyunca uygulanan halofuginondan daha üstün olduğu gösterilmiştir. Düşük bağırsak emilim seviyesi nedeniyle, paromommisin halofuginondan daha az toksik olarak kabul edilir [15].

Halofuginone, yeni doğan buzağılarda teşhis edilen C. parvum enfeksiyonuna bağlı ishali azaltmak için bazı ülkelerde lisanslanmış kriptosporidiyostatik aktiviteye sahip bir kinazolinon alkaloidinin sentetik bir türevidir. 7 gün boyunca her gün ağızdan içirme şeklinde uygulanır (100 μg/kg BW/gün). Halofuginone, 5 günden daha küçük buzağılara uygulandığında daha az etkili olarak kabul edilir, ancak ookist dökülmesinin azalması ve ishal yoğunluğu nispeten geç halofuginon tedavisi ile bile azalır [9]. Halofuginone'un tam dozlama gerektirdiği bilinmektedir. İshal, dışkıda kan, iştahsızlık, dehidrasyon ve ayağa kalkamama gibi zehirlenme belirtileri günlük 200 μg / kg'ın ≥ dozlarında bildirilmiştir [16]. Halofuginon laktatın (348-421 μg/kg/gün) aşırı dozda alınması ile ilişkili abomasitis şüphesi de bildirilmiştir [17].

Özet

Cryptosporidiosis, yenidoğan buzağılar için gerçekten önemli bir endişe kaynağıdır, şiddetli ishale yol açar ve genel sağlıklarını ve büyümelerini etkiler. Erken teşhis ve kapsamlı bir tedavi planı, bu hastalığı etkili bir şekilde yönetmek için çok önemlidir. Paromomisin ve halofuginon kullanılan iki ana oral tedavidir. 5 gün boyunca günde bir kez 150 mg / kg'da dozlanan paromomisin, daha iyi bir güvenlik profili ve etkinliği göstermiştir, bu da onu birçok durumda tercih edilen bir seçenek haline getirmiştir. Bu tedavilerin yanı sıra sağlam bir rehidrasyon planının sağlanması, buzağıların iyileşmesini desteklemek için çok önemlidir.