Αύξηση της γαλακτοπαραγωγής σε αίγες (γίδια): Στοχευμένος αποπαρασιτισμός  | CEVA

Εισαγωγή

Στην Ισπανία, η παραγωγή γίδινου γάλακτος βρίσκεται σε άνθηση. Ιδιαίτερη αναγνώριση έχουν οι αυτόχθονες φυλές αιγών (γιδιών) λόγω της εξαιρετικής ποιότητας της παραγωγής τους. Ένα σαφές παράδειγμα αυτού είναι δύο φυλές γιδιών που προέρχονται από την Ανδαλουσία: η γίδα φυλής Παϊόγια και η γίδα φυλής Φλορίντα. Στην μελέτη που παρουσιάζεται θα δούμε πως μπορούμε να βελτιώσουμε την παραγωγή γάλακτος στα γίδια.

Ένα από τα κύρια προβλήματα υγείας, λόγω των συνθηκών εκτροφής, είναι οι παρασιτώσεις των γιδιών. Ανάμεσα στις παρασιτώσεις ξεχωρίζουν για τη συχνότητα και τη σοβαρότητά τους οι γαστρεντερικές και βρογχοπνευμονικές παρασιτώσεις από νηματώδη (σκώληκες). Αυτές οι ασθένειες συνήθως παρουσιάζονται υποκλινικά με πολλές συνεπακόλουθες απώλειες παραγωγής. Ωστόσο, κάποιες φορές προκαλούν κάποια γενικά συμπτώματα, όπως απώλεια όρεξης, διάρροια, αναιμία, βήχα και δύσπνοια, που οδηγούν σε απώλειες στην παραγωγή, ιδιαίτερα στην παραγωγή γάλακτος (Hamel et al., 2017) και ακόμα και στον θάνατο.

Για την αντιμετώπιση αυτών των παρασίτων, η χρήση ανθελμινθικών (αντιπαρασιτικών) είναι ζωτικής σημασίας. Ωστόσο, ο χρόνος αναμονής στο γάλα των διαθέσιμων ανθελμινθικών φαρμάκων και το γεγονός ότι πολλά προϊόντα δεν έχουν εγκριθεί, άρα και μελετηθεί για χορήγηση σε γίδια, δημιουργούσε προβλήματα χορήγησης αντιπαρασιτικής θεραπείας στη γαλακτική περίοδο των γιδιών.

Τη λύση σε αυτό το πρόβλημα δίνει η επρινομεκτίνη, η οποία ανήκει στην ομάδα των μακροκυκλικών λακτονών και έχει εγκριθεί για χορήγηση σε αίγες με μηδενικό χρόνο αναμονής στο γάλα. Η επρινομεκτίνη, έχει ένα ευρύ φάσμα δράσης έναντι γαστρεντερικών νηματωδών, πνευμονικών νηματωδών και ορισμένων εκτοπαρασίτων (Cringoli et al., 2003, 2004; Shoop et al., 1996).

Η ενέσιμη επρινομεκτίνη είναι πιο βιοδιαθέσιμη σε σύγκριση με την επρινομεκτίνη που χορηγείται με επίχυση (pour-on) (Bordes et al., 2020). Επίσης ενώ στην περίπτωση της επρινομεκτίνης pour-on στα γίδια απαιτείται διπλασιασμός της δόσης που ισχύει για τα βοοειδή (Cringoli et al., 2004), κάτι τέτοιο δεν απαιτείται για την ενέσιμη επρινομεκτίνη (Brique-Pellet et al., 2017). Αυτό το γεγονός υποδεικνύει τη μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα και τις καλύτερες φαρμακοκινητικές παραμέτρους της επρινομεκτίνης όταν χορηγείται σε ενέσιμη μορφή.

Υλικά και Μέθοδοι

Η μελέτη αυτή πραγματοποιήθηκε σε δύο εκτροφές γιδιών που είχαν μολυνθεί με φυσικό τρόπο από παράσιτα. Η εκτροφή με αίγες φυλής Παϊόγια, που βρίσκεται στο Algodonales (Cádiz), είχει περίπου 700 ζώα (εκτροφή Α) και είχε χαμηλό παρασιτικό φορτίο πριν από την έναρξη της μελέτης. Η εκτροφή με φυλή γιδιών Φλορίντα, στο Rosal de la Frontera (Huelva), είχε περίπου 400 ζώα (εκτροφή Β) και είχε υψηλό παρασιτικό φορτίο πριν από την έναρξη της μελέτης.

Ο πειραματικός σχεδιασμός φαίνεται στον Πίνακα 1. Στην εκτροφή Α, η μελέτη διεξήχθη με συνολικά 394 γίδια, εκ των οποίων τα 185 έλαβαν θεραπεία με ενέσιμη επρινομεκτίνη (στη δόση των 0,2 mg/kg σωματικού βάρους υποδορίως) και τα υπόλοιπα δεν έλαβαν θεραπεία (ομάδα ελέγχου/μαρτύρων). Στην εκτροφή Β, η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 62 γίδια (31 υποβλήθηκαν σε αγωγή και 31 στην ομάδα ελέγχου/μαρτύρων). Οι δύο ομάδες (ομάδα θεραπείας και ελέγχου) αναλύθηκαν για το ύψος της γαλακτοπαραγωγής και τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του γάλακτος. Για το σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε μηνιαίος έλεγχος γάλακτος από την ημέρα 0 της μελέτης (ημέρα θεραπείας) και έως την ημέρα 120 μετά τη θεραπεία. Πραγματοποιήθηκε επίσης μια παρασιτολογική μελέτη, από την ημέρα 0 έως την ημέρα 90 μετά τη θεραπεία, για τον έλεγχο της αντιπαρασιτικής αποτελεσματικότητας του προϊόντος.

Πίνακας 1. Πειραματικός σχεδιασμός της μελέτης με το χρονοδιάγραμμα.

Για τον καθορισμό των ομάδων των ζώων που υποβλήθηκαν σε αγωγή και των ζώων-μαρτύρων, πραγματοποιήθηκε ανάλυση κοπράνων 15 ημέρες πριν τη θεραπεία (-15 της θεραπείας) και οι αίγες κατανεμήθηκαν ομοιογενώς ανάλογα με το φορτίο των παρασίτων.

Στην αρχή της μελέτης, οι αίγες της φυλής Παϊόγια ήταν μεταξύ του 3ου και του 6ου μήνα γαλακτοπαραγωγής, ενώ εκείνες της φυλής Φλορίντα ξεκινούσαν την περίοδο γαλακτοπαραγωγής τους (1ος-2ος μήνας). Καμία ομάδα αιγών δεν είχε λάβει ανθελμινθική θεραπεία τουλάχιστον 4 μήνες πριν από τη μελέτη.

Αποτελέσματα και συζήτηση

Κατά τη διάρκεια της μελέτης, όλες οι αίγες είχαν καλή σωματική κατάσταση και δεν παρατηρήθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες από τη θεραπεία.

Αντιπαρασιτική αποτελεσματικότητα της ενέσιμης επρινομεκτίνης

Την ημέρα 0, και οι δύο ομάδες (θεραπείας και μαρτύρων) είχαν παρόμοια φορτία παρασίτων, αν και την ημέρα 30 μετά τη θεραπεία, παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές (p<0,05) μεταξύ των δύο, παρατηρώντας αποτελεσματικότητα του προϊόντος έναντι γαστρεντερικών νηματωδών 97,83% στη φυλή Παϊόγια και 91,87% στη φυλή Φλορίντα (Πίνακας 2). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αποτελεσματικότητα διατηρείται, ακόμη και μέχρι την ημέρα 90 μετά τη θεραπεία, φθάνοντας σχεδόν το 89% στη φυλή Παϊόγια και το 84,6% στη φυλή Φλόριντα. Παρόμοια αποτελεσματικότητα παρατηρήθηκε έναντι των πνευμονικών νηματωδών, υψηλότερα από 98% στη φυλή Παϊόγια την ημέρα 30 και σχεδόν 89% την ημέρα 90 μετά τη θεραπεία.

Πίνακας 2. Μέσα παρασιτικά φορτία γαστρεντερικών (GI) νηματωδών (αριθμός αυγών ανά γραμμάριο κοπράνων) και πνευμονικών παρασίτων (αριθμός προνυμφών ανά γραμμάριο κοπράνων), καθώς και η αποτελεσματικότητα που επιτεύχθηκε μετά την εφαρμογή της ενέσιμης επρινομεκτίνης σε γίδια Payoya και Florida.

Αποτελεσματικότητα στην παραγωγή και ποιότητα του γίδινου γάλακτος

Σε αυτή τη μελέτη παρατηρήσαμε αύξηση της παραγωγής γάλακτος σε αίγες που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με ενέσιμη επρινομεκτίνη, τόσο σε εκείνες που είχαν μικρό παρασιτικό φορτίο στην αρχή της μελέτης (εκτροφή A- Παϊόγια) όσο και σε εκείνες με υψηλό παρασιτικό φορτίο (εκτροφή B- Φλορίντα).

Στην αρχή της μελέτης, δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ της ομάδας μαρτύρων (ελέγχου) και της ομάδας θεραπείας σε οποιαδήποτε από τις παραμέτρους της παραγωγής και της ποιότητας του γάλακτος, σε καμία από τις δύο φυλές γιδιών. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στην παραγωγή την 30ή ημέρα μετά τη θεραπεία. Οι αίγες της φυλής Παϊόγια που υποβλήθηκαν σε θεραπεία παρήγαγαν περίπου 5% περισσότερο γάλα από αυτές της ομάδας ελέγχου, ενώ εκείνες από την εκτροφή με φυλή γιδιών Φλορίντα περίπου 14% περισσότερο. Αυτή η αύξηση της παραγωγής είναι επίσης εμφανής την 60ή ημέρα, τόσο στην εκτροφή με φυλή Παϊόγια (περίπου 2%), όσο και στην εκτροφή με φυλή Φλόριντα (περίπου 11%). Ωστόσο, σε αίγες που είχαν υψηλά φορτία παρασίτων (φυλή Φλόριντα), από την 90η ημέρα αυτό το όφελος στην παραγωγή μειώνεται, οπότε, όπως έχει περιγραφεί και σε άλλες μελέτες (Termatzidou et al. 2020), συνιστάται μια δεύτερη θεραπεία 2-3 μήνες μετά την πρώτη, προκειμένου να διατηρηθεί αυτή η αύξηση της παραγωγής.

Πίνακας 3. Μέση παραγωγή γάλακτος (σε λίτρα) και τυπικό σφάλμα (SE) στις αίγες της ομάδας που υποβλήθηκε σε θεραπεία με ενέσιμη επρινομεκτίνη και στην ομάδα ελέγχου της φυλής Παϊόγια και της φυλής Φλορίντα, στις ημέρες γαλακτομέτρησης μετά την θεραπεία.

Η εξέλιξη της παραγωγής και στις δύο φυλές αιγών απεικονίζεται στο σχήμα 1. Είναι σαφές ότι, όσο υψηλότερο είναι το παρασιτικό φορτίο, τόσο μεγαλύτερη είναι η επίδραση της ενέσιμης επρινομεκτίνης στη βελτίωση της παραγωγής, αν και έχει αποδειχθεί ότι, σε χαμηλό παρασιτικό φορτίο, όπως συμβαίνει με τις αίγες φυλής Παϊόγια στην παρούσα μελέτη, η αύξηση της παραγωγής γάλακτος των γιδιών είναι επίσης στατιστικά σημαντική, ειδικά κατά τον πρώτο μήνα μετά τη θεραπεία. Άλλοι συγγραφείς, όπως οι Arsenopoulos και συν. (2019), παρατήρησαν συνολική μέση βελτίωση της παραγωγής γάλακτος κατά 5% στις αίγες μετά από μία μόνο θεραπεία με τοπική επρινομεκτίνη σε σύγκριση με τις αίγες της ομάδας ελέγχου. Επίσης, οι Termatzidou και συν. (2020) επιβεβαίωσαν την αύξηση της παραγωγής γάλακτος στα πρόβατα μετά τη χορήγηση της ενέσιμης επρινομεκτίνης, με συνολική μέση αύξηση της γαλακτοπαραγωγής κατά 8% των προβάτων που έλαβαν θεραπεία σε σύγκριση με τα πρόβατα της ομάδας ελέγχου.

Σχήμα 1Α. Εξέλιξη της παραγωγής γάλακτος (σε λίτρα) αιγών φυλής Παϊόγια (A)

Σχήμα 1Β. Εξέλιξη της παραγωγής γάλακτος (σε λίτρα) αιγών της Φλορίντα

Σε σχέση με τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του γάλακτος των αιγών και από τις δύο εκτροφές, οι απόλυτες τιμές παρουσιάζονται στον πίνακα 4. Στη φυλή Παϊόγια, της οποίας οι αίγες ήταν ήδη μεταξύ του 3ου και του 6ου μήνα γαλακτοπαραγωγής, φαίνεται ότι οι αίγες που υποβλήθηκαν σε θεραπεία είχαν χαμηλότερο ποσοστό λίπους και στερεού υπολείμματος άνευ λίπους από ό,τι οι μάρτυρες, κατά τους πρώτους 2 μήνες μετά τη θεραπεία. Σε αυτό παίζει ρόλο και η αύξηση της παραγωγής στην ομάδα θεραπείας. Στα υπόλοιπα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του γάλακτος, δεν παρατηρήθηκε σημαντική επίδραση της θεραπείας. Στην περίπτωση της φυλής Φλορίντα, η στατιστική ανάλυση δεν έδειξε στατιστικά σημαντικές διαφορές σε καμία από τις παραμέτρους του γάλακτος μεταξύ των αιγών που υποβλήθηκαν σε θεραπεία και των αιγών μαρτύρων.

Πίνακας 4. Τιμές (%) λίπους, πρωτεΐνης, λακτόζης και Στερεό υπόλλειμα άνευ λίπους (ΣΥΑΛ), καθώς και ο αριθμός των σωματικών κυττάρων των αιγών μαρτύρων και των δύο φυλών στη μελέτη (Φλορίντα και Παϊόγια) στις διαφορετικές ημέρες μετά τη θεραπεία

Συμπεράσματα

• Η χορήγηση της ενέσιμης επρινομεκτίνης βελτιώνει την παραγωγή γάλακτος των αιγών (γιδιών) σε περίπτωση τόσο ήπιας όσο και έντονης παρουσίας γαστρεντερικών και πνευμονικών παρασίτων.
• Η 2^η χορήγηση μίας δόσης ενέσιμης επρινομεκτίνης 2 με 3 μήνες μετά την πρώτη μπορεί να διατηρήσει αυτή την θετική επίδραση στη γαλακτοπαραγωγή.
•  

Ευχαριστήρια

Στους φοιτητές του τομέα της παρασιτολογίας, της Κτηνιατρικής Σχολής του Cáceres, για τη βοήθεια τους στη συλλογή και επεξεργασία των δειγμάτων, ειδικά στη Laura González και τη Noelia González. Το έργο αυτό έτυχε ευνοϊκής αποδοχής από την Επιτροπή Δεοντολογίας Πειραμάτων σε Ζώα του Πανεπιστημίου της Εξτρεμαδούρα.

Αναφορές

Arsenopoulos, K., Gelasakis, A. I., Delistamatis, V., & Papadopoulos, E. (2019). Evaluation of the pour-on administration of eprinomectin on milk yield and somatic cell counts in dairy ewes naturally infected with gastrointestinal nematodes. Veterinary Parasitology: X, 2. https://doi.org/10.1016/j.vpoa.2019.100016

Bordes, L., Dumont, N., Lespine, A., Souil, E., Sutra, J.-F., Prevot F., Grisez, C., Romanos, L., Dailledouze, A., Jacquiet, P., (2020) First report of multiple resistance to eprinomectin and benzimidazole in Haemonchus contortus on a dairy goat farm in France. Parasitol. Int. 76, 102063

Brique-Pellet, C., Ravinet, N., Quenet, Y., Alvinerie, M., Chartier, C., (2017) Pharmacokinetics and anthelminthic efficacy of injectable eprinomectin in goats. Veterinary parasitology, 241, 43-47

Cringoli, G., Rinaldi, L., Veneziano, V., & Capelli, G. (2003). Efficacy of eprinomectin pour-on against gastrointestinal nematode infections in sheep. Veterinary Parasitology, 112(3), 203–209. https://doi.org/10.1016/S0304-4017(03)00007-4

Cringoli, G., Rinaldi, L., Veneziano, V., Capelli, G., & Rubino, R. (2004). Effectiveness of eprinomectin pour-on against gastrointestinal nematodes of naturally infected goats. Small Ruminant Research, 55(1–3), 209–213. https://doi.org/10.1016/j.smallrumres.2004.02.008

Hamel, D., Bosco, A., Rinaldi, L., Cringoli, G., Kaulfuß, K. H., Kellermann, M., Fischer, J., Wang, H., Kley, K., Mayr, S., Rauh, R., Visser, M., Wiefel, T., Fankhauser, B., & Rehbein, S. (2017). Eprinomectin pour-on (EPRINEX® Pour-on, Merial): Efficacy against gastrointestinal and pulmonary nematodes and pharmacokinetics in sheep. BMC Veterinary Research, 13(1). https://doi.org/10.1186/s12917-017-1075-7

Shoop, W. L., Egerton, J. R., Eary, C. H., Haines, H. W., Michael, B. F., Mrozik, H., Eskola, P., Fisher, M. H., Slayton, L., Ostlind, D. A., Skelly, B. J., Fulton, R. K., Barth, D., Costa, S., Gregory, L. M., Campbell, W. C., Seward, R. L., Turner, M. J., R, E. J., ... K, F. R. (1996). Eprinomectin: A Novel Avermectin for Use as a Topical Endectocide for Cattle (Vol. 26).

Termatzidou, S. A., Arsenopoulos, K., Siachos, N., Kazana, P., Papadopoulos, E., Achard, D., Karembe, H., Bramis, G., & Arsenos, G. (2019). Anthelmintic activity of injectable eprinomectin (eprecis ® 20 mg/mL) in naturally infected dairy sheep. Veterinary Parasitology, 266, 7–11. https://doi.org/10.1016/j.vetpar.2018.12.014

Termatzidou, S. A., Siachos, N., Kazana, P., Sotiraki, S., Saratsi, K., Achard, D., Karembe, H., Bramis, G., Kanoulas, V., & Arsenos, G. (2020). Effect of injectable eprinomectin on milk quality and yield of dairy ewes is naturally infected with gastrointestinal nematodes. Veterinary Parasitology, 286. https://doi.org/10.1016/j.vetpar.2020.109245

Ministry of Agriculture, Fisheries and Food 2023 https://www.mapa.gob.es/es/ganaderia/temas/zootecnia/razas-ganaderas/razas/informacion/