RUMINANT GR

Αισθητήρες Δραστηριότητας Ζώων: Οδηγός Κτηνοτροφίας Ακριβείας για Μέγιστη Απόδοση & Ευζωία

Written by Τμήμα Μηρυκαστικών Ceva Ελλάς | Jul 16, 2025 2:16:11 PM

Η σύγχρονη κτηνοτροφία εξελίσσεται ραγδαία, με την τεχνολογία να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αύξηση της παραγωγικότητας, τη βελτίωση της υγείας των ζώων και τη διασφάλιση της ευζωίας των ζώων. Στην καρδιά αυτής της επανάστασης βρίσκονται οι συσκευές παρακολούθησης της δραστηριότητας των ζώων, εξελιγμένα εργαλεία που παρέχουν πρωτοφανή επίπεδα πληροφόρησης για κάθε ζώο ξεχωριστά. Αυτή η προσέγγιση εντάσσεται στα πλαίσια της κτηνοτροφία ακριβείας και επιτρέπει την έγκαιρη λήψη αποφάσεων, τη βελτιστοποίηση των πόρων και, τελικά, την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κτηνοτροφικής μονάδας. 

Η υιοθέτηση των συσκευών αυτοματοποιημένης παρακολούθησης της δραστηριότητας (Automated Activity Monitoring, AAM) και των πρωτοκόλλων για το συγχρονισμό της ωοθυλακιορρηξίας και την εφαρμογή τυφλής τεχνητής σπερματέγχυσης (Timed Artificial Insemination, TAI) στις γαλακτοπαραγωγικές εκτροφές οδήγησε σε βελτίωση των αναπαραγωγικών αποδόσεων τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Τα συστήματα αυτά όχι μόνο δεν αποκλείουν το ένα το άλλο, αλλά μπορούν να δράσουν συνεργικά.

Πλεονεκτήματα και περιορισμοί των συσκευών αυτοματοποιημένης παρακολούθησης της δραστηριότητας (AAM)

Οι συσκευές παρακολούθησης της δραστηριότητας (AAM) επιτρέπουν στον παραγωγό όχι μόνο να βελτιώσει το ποσοστό ανίχνευσης οίστρου, αλλά επίσης προσφέρουν πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με την έκφραση του οίστρου που δεν χρησιμοποιούνται επί του παρόντος. Ιδιαίτερη σημασία φαίνεται να έχουν η ένταση ενός οίστρου και η έκφραση οίστρου εντός της εθελούσιας περιόδου αναμονής (Voluntary Waiting Period, VWP). Και τα δύο χαρακτηριστικά φαίνεται να είναι ισχυροί προγνωστικοί παράγοντες για τη γονιμότητα μεμονωμένων αγελάδων και θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως κριτήρια επιλογής για μια προσέγγιση στοχευμένης αναπαραγωγικής διαχείρισης (Targeted Reproductive Management, TRM) (Giordano et al., 2022).

Ενώ υπάρχουν προκαταρκτικά αποτελέσματα για μια παρέμβαση που έχει στόχο την αποκατάσταση της γονιμότητας σε αγελάδες με μειωμένη έκφραση οίστρου κατά την Τ.Σ. και σε άνοιστρες αγελάδες εντός του VWP, πολλές προκλήσεις παραμένουν πριν η γαλακτοβιομηχανία μπορέσει να επωφεληθεί πλήρως από μια προσέγγιση TRM. Θα υπάρξουν αγελάδες που δεν θα ανιχνεύονται σε οίστρο λόγω τεχνικών δυσκολιών του συστήματος (π.χ. αστοχίες της συσκευής, αλγόριθμος) ή λόγω φυσιολογικών περιορισμών των αγελάδων για την εμφάνιση οίστρου (Stangaferro and Giordano, 2019).

Δύο πρόσφατες μελέτες αξιολόγησης των συστημάτων ΑΑΜ ανέφεραν ότι το 35% έως και πάνω από το 50% των αγελάδων που δεν εντοπίστηκαν σε οίστρο από το σύστημα ΑΑΜ είχαν ωοθυλακιορρηξία χωρίς να παρουσιάσουν σημάδια οίστρου, πραγματοποίησαν δηλαδή σιωπηλή ωοθυλακιορρηξία (Sauls et al., 2017- Valenza et al., 2012). Επιπλέον, σε ένα ποσοστό αγελάδων δεν θα έχει γίνει ωοθυλακιορρηξία στο τέλος του VWP.

Κατανοώντας την άνοιστρη κατάσταση και τη φυσιολογία για τη βελτιστοποίση των πρωτοκόλλων Τ.Τ.Σ. (TAI)

Ο επιπολασμός της μη ωοθυλακιορρηξίας ήταν 23,3% (κυμαινόμενος από 7,3 έως 41,7%) σε 8 εκτροφές των ΗΠΑ που περιλάμβαναν 5.818 αγελάδες (Bamber et al., 2009). Σε μια Καναδική έρευνα που περιλάμβανε 1.341 αγελάδες από 18 εκτροφές, ο συνολικός επιπολασμός της κατάστασης μη ωοθυλακιορρηξίας ήταν 19,5%, κυμαινόμενος από 5 έως 45% εντός των εκτροφών (Walsh et al., 2007).

Η βαθύτερη κατανόηση της φυσιολογίας των πρωτοκόλλων ΤΑΙ και οι κατάλληλες τροποποιήσεις έχουν οδηγήσει σε βελτίωση της γονιμότητας με αυτά τα πρωτόκολλα σε επίπεδο παρόμοιο ή και καλύτερο σε σύγκριση με τις αγελάδες που λαμβάνουν τεχνητή γονιμοποίηση μετά από φυσιολογικό οίστρο. Οι προϋποθέσεις για την επίτευξη άριστων αποτελεσμάτων γονιμότητας σε πρωτόκολλα TAI για αγελάδες γαλακτοπαραγωγής είναι:

  1. ένα λειτουργικό ωχρό σωμάτιο (CL) κατά την 1η έγχυση GnRH (G1).
  2. ωοθυλακιορρηξία μετά την G1.
  3. πλήρης ωχρινόλυση μετά την προσταγλανδίνη F2α (PGF).
  4. συγχρονισμένη ωοθυλακιορρηξία μετά την τελευταία GnRH (G2).

Αν και έχει αποδειχθεί ότι οι εκτροφές μπορούν να επιτύχουν εξαιρετικές αναπαραγωγικές επιδόσεις χρησιμοποιώντας την προσέγγιση 100% TAI, μπορούν να εξεταστούν εναλλακτικές στρατηγικές.

Συνδυάζοντας την παρακολούθηση των βοοειδών με την ΤΑΙ για στοχευμένη αναπαραγωγική διαχείριση

Παρόλα αυτά, τα πρωτόκολλα αυτά μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της μειωμένης γονιμότητας σε μια υποομάδα αγελάδων που έχουν εντοπιστεί χρησιμοποιώντας δεδομένα από συστήματα ΑΑΜ σε μια προσέγγιση TRM. Αυτό αποτελεί μια ευκαιρία για τη συγχώνευση των δύο τεχνολογιών, για την αύξηση της αναπαραγωγικής απόδοσης.

Η περιγραφή προτείνει μια στρατηγική αναπαραγωγικής διαχείρισης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον συνδυασμό των ΑΑΜ και της ΤΑΙ για τη βελτιστοποίηση της αναπαραγωγικής απόδοσης. Για την πρώτη ΑΙ μετά τον τοκετό, οι παραγωγοί θα πρέπει να συμπεριλάβουν την υγεία κατά τη μεταβατική  περίοδο και την έκφραση οίστρου εντός του VWP στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, όπως περιγράφεται στο Σχήμα 1.

  • Ομάδα Α: Οι αγελάδες που δεν επηρεάστηκαν από διαταραχές που σχετίζονται με την υγεία γύρω από τον τοκετό, ιδίως παθήσεις της μήτρας (π.χ. κατακράτηση εμβρυϊκών μεμβρανών, μητρίτιδα), ήταν πιο πιθανό να εκδηλώσουν οίστρο εντός του VWP. Για τις αγελάδες αυτές μπορεί κανείς να βασιστεί στην AI μετά την έκφραση οίστρου, μετά την πάροδο της VWP.
  • Ομάδα B: Οι αγελάδες που επηρεάζονται από διαταραχές που σχετίζονται με την υγεία γύρω από τον τοκετό είχαν λιγότερες πιθανότητες να εκφράσουν οίστρο εντός της VWP. Σε αυτές τις αγελάδες θα πρέπει να καθιερωθεί μια στρατηγική παρέμβασης με τη χρήση εξωγενών ορμονών.


Μέχρι στιγμής, έχουν δοκιμαστεί δύο διαφορετικές στρατηγικές με τη χρήση είτε ενός πρωτοκόλλου Double-Ovsynch είτε ενός πρωτοκόλλου Ovsynch με χορήγηση προγεστερόνης (P4). Παρόμοια με τις αγελάδες που δεν εκδηλώνουν ωοθυλακιορρηξία, είναι πολύ πιθανό ότι αυτές οι αγελάδες δεν θα ανταποκριθούν καλά σε ένα τυπικό πρωτόκολλο Ovsynch. Ως εκ τούτου, η βελτιστοποίηση της συγκέντρωσης προγεστερόνης κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των ωοθυλακίων σε αυτές τις αγελάδες φαίνεται απαραίτητη είτε με προσυγχρονισμό χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό GnRH και PGF είτε με χορήγηση προγεστερόνης (P4). Επιπλέον, η προσθήκη μιας δεύτερης αγωγής με PGF θα βελτιώσει την ωχρινόλυση σε αυτές τις αγελάδες, καθώς είναι πιο επιρρεπείς σε ατελή ωχρινόλυση ξεκινώντας το πρωτόκολλο σε περιβάλλον χαμηλής P4.

 

Διάγνωση μη κυοφορίας και πρωτόκολλα επανασυγχρονισμού

Οι μη έγκυες αγελάδες πρέπει να εντοπίζονται γρήγορα, προκειμένου να γίνει ξανά τεχνητή σπερματέγχυση (AI). Ως εκ τούτου, συνιστάται μια συστηματική προσέγγιση. 

O προσδιορισμός των αγελάδων που επιστρέφουν σε οίστρο από 18 έως 32 ημέρες μετά την AI είναι η ευκολότερη και λιγότερο δαπανηρή μέθοδος για τον προσδιορισμό της μη εγκυμοσύνης νωρίς μετά τη σπερματέγχυση. Η υπόθεση αυτή, ωστόσο, αμφισβητείται από νέες έρευνες:

  1. Μόνο οι μισές από τις επιλέξιμες αγελάδες εντοπίστηκαν σε οίστρο και έγινε AI σε μια πρόσφατη μελέτη στην οποία η ανίχνευση του οίστρου έγινε μέσω συνεχούς παρακολούθησης με ενώτια δραστηριότητας μετά από προηγούμενη σπερματέγχυση μέχρι τη διάγνωση της εγκυμοσύνης 32 ημέρες μετά την AI (Giordano et al., 2015)
  2. Η διάρκεια του οίστρου ποικίλλει ευρέως με υψηλό βαθμό μεταβλητότητας μεταξύ των μεμονωμένων αγελάδων
  3. Το υψηλό ποσοστό απώλειας εγκυμοσύνης στις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής μπορεί να αυξήσει το διάστημα από τη σπερματέγχυση μέχρι την επιστροφή στον οίστρο για τις αγελάδες που είναι αρχικά σε εγκυμοσύνη και στη συνέχεια υφίστανται απώλεια εγκυμοσύνης κατά τη διάρκεια της κύησης.

Υπάρχουν διαθέσιμα πρωτόκολλα TAI (Επανασυγχρονισμός,  Resynch) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των διαστημάτων μεταξύ των AI (Lopes et al., 2013). Η πρώτη ένεση GnRH αυτών των πρωτοκόλλων μπορεί να χορηγηθεί σε όλες τις αγελάδες μία εβδομάδα πριν από τον έλεγχο της εγκυμοσύνης χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στις αγελάδες που είναι έγκυες (Σχήμα 2). Η προσέγγιση αυτή συνιστάται μόνο εάν γίνει εβδομαδιαία ρουτίνα της εκτροφής και οι εξετάσεις εγκυμοσύνης γίνονται την ίδια ημέρα της εβδομάδας.

 

Προσαρμοσμένη διαχείριση με βάση την «Κατάσταση του Ωχρού Σωματίου»

Για τις μη έγκυες αγελάδες, υπάρχουν 2 διαφορετικές καταστάσεις (Pérez et al., 2020):

  • Μη έγκυος και ενεργό Ω.Σ. (>15mm): συνήθως 70 έως 80% των αγελάδων. Έχουν καλύτερη γονιμότητα σε σύγκριση με τις αγελάδες χωρίς Ω.Σ, επειδή το ωοθυλάκιο που θα ρηχθεί στο τέλος του πρωτοκόλλου αναπτύσσεται κάτω από ένα πιο κατάλληλο ορμονικό περιβάλλον.
  • Μη έγκυος χωρίς ενεργό Ω.Σ. : Αυτές οι αγελάδες χωρίς Ω.Σ. κατά τη διάγνωση εγκυμοσύνης θα πρέπει να ενταχθούν εκ νέου σε πρωτόκολλο Ovsynch ξεκινώντας από την ημέρα της διάγνωσης μη εγκυμοσύνης. Για τα βέλτιστα αποτελέσματα, μια συσκευή P4 (Προγεστερόνης) θα πρέπει να συμπληρώνεται από την ημέρα 0 έως την ημέρα 7 ή 8 του πρωτοκόλλου.

Συμπεράσματα

Ο συνδυασμός δεδομένων από τις συσκευές αυτοματοποιημένης παρακολούθησης της δραστηριότητας (AAM) και η στοχευμένη χρήση πρωτοκόλλων TAI με συστηματικό τρόπο, όπως περιγράφεται παραπάνω, επιτρέπει στους γαλακτοπαραγωγούς να έχουν ανώτερες αναπαραγωγικές αποδόσεις με στοχευμένη χρήση ορμονών.

Οι συσκευές AAM είναι ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια των εκτροφών, προσφέροντας μια μοναδική ευκαιρία για βελτίωση της αποδοτικότητας, της υγείας και της ευζωίας των ζώων, διαμορφώνοντας ένα πιο βιώσιμο και παραγωγικό μέλλον για την κτηνοτροφία.